Bogata oferta herbicydów przeznaczonych do jesiennego odchwaszczania zbóż ozimych pozwala na przeprowadzenie zabiegu w każdym terminie. Jeśli nie opryskaliśmy plantacji wczesną jesienią (do fazy 3 liści), to możemy z powodzeniem wykonać zabieg w późniejszym terminie.
Zaletą późniejszych zabiegów w okresie jesiennym jest fakt, że wiele chwastów już powschodziło i znajduje się w fazach starszych niż liścienie, dzięki czemu łatwiej je zidentyfikować. Pozwala to uniknąć błędów na etapie wyboru herbicydu oraz ustalania jego dawki. Jednocześnie chwasty są na tyle młode, że można je łatwo zniszczyć.
Program ochrony herbicydowej zbóż po fazie 3 liści oparty jest zaledwie na kilku substancjach aktywnych. Wyszczególniono je w tabeli 1, natomiast w tabeli 2 przedstawiono fabryczne mieszaniny tych substancji. W obu tabelach podano przykłady herbicydów zawierających daną substancję samodzielnie lub mieszaniny dwu- i trójskładnikowe.
Pszenica ozima na klasycznym stanowiskupo rzepaku ozimym jest narażona na masowe zachwaszczenie rośliną przedplonową
Herbicydy na bazie chlorotoluronu
Od fazy 3. liścia zbóż aż do wystąpienia przymrozków można stosować środki z chlorotoluronem (np. Lentipur Flo 500 SC) – substancją, która zakłóca przebieg fotosyntezy w roślinach. Cechuje go dobre działanie również w niskich temperaturach, w związku z czym nadaje się do oprysków nawet bardzo późną jesienią. Chlorotoluron skutecznie eliminuje z upraw miotłę zbożową i wyczyńca polnego oraz niektóre gatunki dwuliścienne, takie jak: gwiazdnica pospolita, jasnota różowa, rumian polny, tasznik pospolity, tobołki polne. Chwasty jednoliścienne są najbardziej wrażliwe na środek od fazy kiełkowania do końca krzewienia, zaś 2-liścienne od fazy kiełkowania do 6 liści. Szerszym spektrum zwalczanych gatunków odznaczają się mieszaniny chlorotoluronu z diflufenikanem (np. Snajper 600 SC). Środek ten zwalcza dodatkowo: bodziszka drobnego, dymnicę pospolitą, fiołka polnego, jasnotę purpurową, marunę bezwonną, przetacznika polnego. Obecność diflufenikanu w tych mieszaninach wydłuża okres ich działania (do 8 tygodni po zabiegu), dzięki czemu giną również chwasty później wschodzące.
Nie tylko na fiołek polny…
Diflufenikan (np. Diflotex 500 SC, Saper 500 SC) jest bardzo popularną substancją czynną wykorzystywaną w jesiennych opryskach herbicydowych. Hamuje on biosyntezę barwników roślinnych, co powoduje odbarwienia roślin wrażliwych. Zakres zwalczanych gatunków przez diflufenikan jest dość ubogi, znany jest głównie z wysokiej skuteczności w stosunku do fiołka polnego. Ponadto, zgodnie z informacjami podanymi w etykietach, zwalcza takie gatunki, jak: gwiazdnica pospolita, jasnota różowa, przetaczniki, tasznik pospolity. Związek ten można również spotkać w połączeniu z flufenacetem (np. Expert 600 SC) lub pikolinafenem (Pontos) oraz w mieszaninach trójskładnikowych (np. Alister Grande 190 OD, Bizon).
Jodosulfuron metylosodowy – niszczyciel wielu gatunków chwastów dwuliściennych
Substancją o bardzo szerokim spektrum zwalczanych gatunków jest jodosulfuron metylosodowy (Huzar 05 WG), który blokuje biosyntezę wolnych aminokwasów o łańcuchach rozgałęzionych. Skutecznie eliminuje z upraw takie chwasty, jak: gwiazdnica pospolita, jasnoty (purpurowa i różowa), krzywoszyj polny, mak polny, maruna bezwonna, miotła zbożowa, niezapominajka polna, przetacznik polny, przytulia czepna, rumian polny, samosiewy rzepaku, stulicha psia, rzodkiewnik pospolity, tasznik pospolity, tobołki polne, natomiast słabo radzi sobie z chabrem bławatkiem. Huzar 05 WG najlepiej stosować na chwasty w fazie 2-3 liści.
Arylex – pogoda mu niestraszna
Nowością na rynku herbicydowym jest halauksyfen metylu-Arylex (GF-2573), który działa podobnie do hormonów roślinnych. W wyniku jego działania następują deformacje gatunków wrażliwych oraz zahamowanie wzrostu. GF-2573 niszczy jedynie chwasty 2-liścienne, takie jak: chaber bławatek, gwiazdnica pospolita, przetacznik bluszczykowy i perski, przytulia czepna (1-4 cm wysokości), jasnota purpurowa, bodziszek drobny. Zaletą halauksyfenu metylu jest dobre działanie w różnych warunkach pogodowych.
Flufenacet – substancja o długim działaniu
Kolejną substancją używaną do zabiegów jesiennych w zbożach jest flufenacet, którego mechanizm działania polega na hamowaniu biosyntezy kwasów tłuszczowych o długich łańcuchach. Pobierany jest przez korzenie i hypokotyl kiełkujących chwastów i najlepiej działa na chwasty w czasie ich kiełkowania lub krótko po wschodach. Flufenacet utrzymuje swoje działanie przez kilka tygodni po oprysku, przez co zapobiega kolejnym wschodom chwastów. Środki z tą substancją zwalczają głównie chwasty 1-liścienne, w związku z czym niektóre z nich (Cetnik 500 SC, Cevino 500 SC, Inker 500 SC) zaleca się stosować w mieszaninie zbiornikowej z herbicydami zawierającymi diflufenikan, tj. Adiunkt 500 SC, Herubin 500 SC, Saper 500 SC, lub dodatkowo ze środkami zawierającymi metsulfuron metylu (Galmet 20 SG, Primstar 20 SG, Superherb 20 SG). Wykorzystać można również wymienione wcześniej fabryczne mieszaniny flufenacetu z diflufenikanem lub pikolinafenem. Pikolinafen jest dość nową substancją w krajowej ofercie herbicydów o takim samym mechanizmie działania, jak diflufenikan. Występuje on również w kombinacji z pendimetaliną w herbicydzie Picona, natomiast brak jest środków zawierających pikolinafen samodzielnie.
Beflubutamid – nie tylko na miotłę zbożową
Identycznym, jak diflufenikan mechanizmem działania cechuje się beflubutamid – substancja występująca jedynie w herbicydzie BeFlex 500 SC. Środek ten przeznaczony jest do zwalczania miotły zbożowej i niektórych dwuliściennych (gwiazdnica pospolita, fiołek polny, jasnota purpurowa, przetacznik perski, tasznik pospolity). Na polach o bogatszym składzie gatunkowym chwastów BeFlex 500 SC można stosować łącznie z herbicydami Boxer 800 EC lub Lentipur Flo 500 SC.
Tylko na jednoliścienne
Pinoksaden (np. Axial 50 EC) jest substancją niszczącą jedynie chwasty jednoliścienne. Oprócz powszechnie występującej w zbożach ozimych miotły zbożowej zwalcza również m.in. wyczyńca polnego. Chwasty są najbardziej wrażliwe na tę substancję w fazie od 1. liścia do początku krzewienia. Pinoksaden występuje również w połączeniu z klodinafopem (związek o takim samym mechanizmie działania) w herbicydzie Traxos 50 EC. Środek ten szybko przemieszcza się w chwastach, w krótkim czasie powodując zahamowanie ich wzrostu. Zwalcza jedynie miotłę zbożową i wyczyńca polnego.